Evropu čine uglavnom morfostrukture čija je geneza vezana za kaledonsku, hercinsku i alpsku orogenezu. Početkom paleozoika to je bilo područje prostanih morskih akvatorija. Tek krajem silura nastupa kaledonska orogeneza, s kojom su uskoj vezi kaledonidi zapadne Evrope. Staro kopno našeg kontinenta predstavlja Baltički štit (područje današnje Finske, Švedske i Norveške). Nešto kasnije na prelazu karbona u perm dolazi do hercinskih orogenetskih pokreta.
Iz tog perioda fatiraju masivi i gorja središnje Evrope, kao što su Centralni masiv u Francuskoj, Vogezi, Šumava, Krkonoše u Češkoj, Harts u Njemačkoj itd. Tokom trijasa dolazi do stvaranja Tetis okeana i do početka alpske orogeneze koja traje od mezozoika do danas. Krajem krede, tokom laramijske orogenetske faze, stvaraju se borane strukture, a zatim nešto kasnije u periodu oligocen-miocen dolazi do intenzivnih navlačenja u području Sredozemne subdukcijske zone.
Rezultira to sužavanjem Tetisa i izdizanjem mlađih borano-navlačnih struktura alpsko-himalajkog orogena. Tokom tercijara, nešto sjevernije od Tetisa pružala se paralelno sa njom akvatorija Paratetisa (od područja današnje Aralskog jezera do današnjih Alpi). U neogenom periodu formiraju se u Evropi brojni neogeni bazeni sa debelim naslagama uglja, na što je prvenstveno uticala tadašnja topla i vlažna klima. U neotektonskom periodu, od kraja miocena do danas dolazi do intenzivnog izdizanja i formiranja visokih planina alpsko-himalajskog orogenog pojasa (Pirineji, Alpi, Apenini, Dinaridi, Kavkaz, Karpat, Rodopi i Pondsko gorje).
Rezultira to potpunim zatvaranjem nekadašnjeg Paratetisa i Tetisa te formiranjem Sredozemnog mora, Crnog mora zatim unutargorskih i mežugorskih bazena (Panonska nizija, Padska nizija). Klimatske prilike tokom pleistocena i neotektonsko izdizanje planinskih uzvišenja odrazili su se intenzivnom glacijacijom kojom su bili zahvaćeni veliki dijelovi Evropskog kopna. Fjordovi na sjeveru Evrope zatim estuari zapadnoevropskih rijeka, debeli morenski nanosi ukazuju na aktivnu pleistocensku glacijaciju.
Reljef Evrope je po svom nastanku polifazan i poligenetskog karaktera jer je na njegovo oblikovanje tokom novije faze alpske orogeneze uticalo više geomorfoloških faktora. Prema vertikalnoj raščlanjenosti oko 80% teritorija Evrope je niže od 500m n/v.
Niske naplavne ravni i zaravni zauzimaju oko 74% od ukupne površine Evrope. Po svom prostanstvu posebno se ističu Istočnoevropska ravnica (Rusija) zatim Pribaltička ravnica (Njemačka, Poljska), potom Akvitinska zavala u Francuskoj, Panonska nizija. Brdski tereni uglavnom dominiraju središnjom Evropom. Južnom i jugoistočnom Evropom dominira uglavnom planinski reljef. Klima Evrope je vrlo raznolika prvenstveno zbog njenog geografskog položaja. Krajnje južne dijelove ovog kontinenta obilježava topla i blaga sredozemna klima, koja je varijitet subtropskog klimata.
Zapadne i sjeverozapadne dijelove Evrope karakteriše vlažna Atlantska klima, čiji se uticaj smanjuje kako se udaljava u pravcu istoka odnosno ka unutršnjosti kontinenta. Na istoku preovladava kontinentalni klimat, obilježen naglašenim temperaturnim amplitudama i daleko manjom količinom padavina u odnosu na zapadnu Evropu. Na krajnjem sjeveru Skandinavskog poluotoka, Rusije preovladava surovi subarktički klimat.
U E klimate takožer spada i surovi Alpski klimat koji uglavnom obilježava visoka planinska područja Alpa, Pirineja, Apenina, Helenida, Dinarida, Karpata i Rodopa. Na klimi Evrope bitno utiče sezonsko gibanje vazdušnih masa različitih termodinamičkih karakteristika. U vezi s tim značajni su prodori Islandskog ciklona sa sjeverozapada, koji je često praćen obilnim padavinama i padom temperatura zraka. Zatim, bitan je uticaj Sibirskog anticiklona sa sjeveroistoka koji donosi u sinoptičkom smislu hladni, suho i vedro vrijeme. Azorski anticiklon sa jugozapada uzrokuje, posebno u ljetnim mjesecima, vrlo toplo i vedro vrijeme u većem dijelu Evrope.
